6 ασθένειες που μεταπήδησαν από τα ζώα στον άνθρωπο

Η γρίπη των χοίρων δεν είναι η μόνη ασθένεια που έκανε το άλμα και εξαπλώθηκε από τα ζώα στον άνθρωπο. Οι ζωονόσοι, όπως ονομάζεται αυτή η κατηγορία παθήσεων, εμφανίζονται σε συνθήκες που ευνοούν το συνδυασμό διαφορετικών παθογόνων παραγόντων και την ανάμιξη των γονιδίων τους για την εμφάνιση νέων στελεχών.


1. Γρίπη
Η ασθένεια της γρίπης πιστεύεται ότι προήλθε από τα πτηνά και οι διάφοροι ιοί που απαντώνται σήμερα προσβάλλουν πουλιά και θηλαστικά. Ο υπότυπος Η5Ν1 που πρωτοεμφανίστηκε το 1997 και επανεμφανίστηκε το 2007 μεταδίδεται από τα πτηνά στον άνθρωπο και σε σπάνιες περιπτώσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ο ιός της γρίπη των χοίρων Η1Ν1, που σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας απείλεί να προκαλέσει «επικείμενη πανδημία» φέρει γονίδια από διαφορετικούς ιούς γρίπης προσαρμοσμένους στους χοίρους, τον άνθρωπο και τα πτηνά. Αυτός ο γενετικός ανασυνδυασμός δεν μπορεί παρά να προήλθε από τη μόλυνση ενός ανθρώπου ή ζώου από πολλούς ιούς γρίπης ταυτόχρονα, δίνοντάς τους έτσι την ευκαιρία να ανταλλάξουν τμήματα γενετικού υλικού.
2. SARS
Το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο, γνωστό με τα αρχικά SARS, έφτασε τα όρια της πανδημίας το διάστημα 2002-2003 με περισσότερα από 8.000 κρούσματα και 774 θανάτους, κυρίως στην Ασία. Πιστεύεται ότι προήλθε από ένα είδος μοσχογαλής (Paguma larvata) που θεωρείται εκλεκτός μεζές στην Κίνα και πωλούνταν ζωντανή στις ηπαίθριες αγορές της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ, όπου αναφέρθηκαν τα πρώτα ανθρώπινα κρούσματα.
3. HIV/AIDS
Ο ιός HIV που προκαλεί το AIDS προήλθε πιθανότατα από πρωτεύοντα θηλαστικά όπως οι χιμπατζήδες. Μεταπήδησε στον άνθρωπο πριν από περίπου έναν αιώνα στην υποσαχάρια Αφρική, πιθανώς το αίμα θηραμάτων που ήρθε σε επαφή με πληγές στα χέρια των κυνηγών. Πάντως ο ιός που ανιχνεύεται σήμερα στους χιμπατζήδες είναι ελαφρώς διαφορετικός και ονομάζεται SIV (ιός ανοσοανεπάρκειας των πιθήκων).
4. Ψείρες του εφηβαίου
Σύμφωνα με το LiveScience, οι ψείρες του εφηβαίου (περισσότερο γνωστές με έναν διαφορετικό, πιο... λαϊκό όρο) πιστεύεται ότι μεταπήδησαν στον άνθρωπο από τους γορίλες πριν από περίπου 3 εκατομμύρια χρόνια. Έρευνα του 2007 κατέληγε στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος κόλλησε το ενοχλητικό παράσιτο όχι μέσω της σεξουαλικής επαφής με τους γορίλες, αλλά από την κατανάλωση του κρέατός τους ή από τη χρήση των φωλιών τους για ύπνο. Ο άνθρωπος είναι μάλιστα το μόνο πρωτεύον θηλαστικό που χρησιμοποιούν ως ξενιστή και οι ψείρες του εφηβαίου και οι ψείρες του τριχωτού της κεφαλής (οι χιμπατζήδες έχουν μόνο ψείρες του τριχωτού της κεφαλής).
5. Βουβωνική πανώλη
O συνήθης ξενιστής του βακτηρίου της πανώλης, Yersinia pestis, είναι τα τρωκτικά, και σπανιότερα οι γάτες. Τον 14ο αιώνα προκάλεσε τη φριχτή επιδημία του Μαύρου Θανάτου στο μεγαλύτερο μέρος του Παλαιού Κόσμου, πιθανότατα τη χειρότερη πανδημία όλων των εποχών, στην οποία πέθαναν 75 εκατομμύρια άνθρωποι από τα 360 εκατ. του παγκόσμιου πληθυσμού.
6. Τοξοπλάσμωση
Το παρασιτικό πρωτόζωο Toxoplasma gondii προσβάλει όλα τα θηλαστικά, όμως ο πιο συνηθισμένος ξενιστής είναι τα αιλουροειδή. Έως και το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από τοξοπλάσμωση χωρίς να το γνωρίζει, σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών. Συνήθως δεν προκαλεί σοβαρά συμπτώματα, μπορεί όμως να προσβάλει τον εγκέφαλο και έχει ενοχοποιηθεί για ψυχικές διαταραχές όπως οι νευρώσεις, η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή, μεταξύ άλλων.


πηγή