Πως η Apple δαγκώνει το "χέρι" που την ταϊζει

Πως θα σας φαινόταν αν γνωρίζατε ότι τεχνολογικές καινοτομίες, όπως το GPS, η touchscreen οθόνη αλλά και η πιο πρόσφατη πανέξυπνη...

 φωνητική υπηρεσία Siri, που προσφέρουν τα iPhone, δεν θα είχαν ανακαλυφθεί αν η αμερικανική κυβέρνηση δεν άνοιγε τα κρατικά ταμεία για να βοηθήσει τις - κατά τα άλλα- εταιρείες κολοσσούς;

Κι όμως, όπως αποκαλύπτει η Marianna Mazzucato σε άρθρο της για το blog του Harvard Business Review, εδώ και πολλά χρόνια οι κρατικές χορηγήσεις και κατ' επέκταση οι Αμερικανοί φορολογούμενοι-καταναλωτές είναι αυτοί που βοηθούν τις εταιρείες να δημιουργούν τα τεχνολογικά θαύματα, που αργότερα οι ίδιοι πληρώνουν αδρά για να αποκτήσουν.

Την αρχική χρηματοδότησή της Apple για έρευνα και καινοτομία, είχε στηρίξει το αμερικανικό πρόγραμμα επενδύσεων για Μικρές Επιχειρήσεις. Τα ιδιωτικά κεφάλαια, μπήκαν στην εταιρεία πολύ αργότερα, όταν είχε ήδη χτίσει το όνομά της. Στο ίδιο πνεύμα, και άλλες εταιρείες της Silicon Valley, όπως η Google, επωφελήθηκαν και στηρίχθηκαν σε κεφάλαια από το Κρατικό Επιστημονικό Ίδρυμα.

Όλα αυτά τα χρόνια λοιπόν, οι Αμερικανοί φορολογούμενοι ήταν πολύ καλοί με την Apple, την Google και τις λοιπές τεχνολογικές εταιρείες. Αυτές όμως, με την τακτική τους να ιδρύουν θυγατρικές εκτός Ηνωμένων Πολιτειών για να αποφεύγουν την φορολόγηση, όχι και τόσο..

Όπως αποκαλύπτει η Marianna Mazzucato, η Apple διατηρεί θυγατρική στην περιοχή Reno της Νεβάδα, έναν μικρό φορολογικό παράδεισο, αφού εκεί δεν ισχύουν φορολογήσεις επι των εταιρικών κερδών. Με το να δηλώνει εκεί ένα μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις, εξοικονομεί σχεδόν 2,5 δις δολάρια που θα έπρεπε να καταβάλλει σε φόρους.

Apple, Google, Microsoft αλλά και αμέτρητες ακόμη εταιρείες, στηρίχθηκαν σε έναν ασαφή και με πολλά «παραθυράκια» νόμο για να αποφεύγουν τη φορολόγηση από κέρδη του εξωτερικού. Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Bloomberg είναι αποκαλυπτικά. Οι τρεις παραπάνω εταιρείες κράτησαν "κρυφά" πέρυσι από τα αμερικανικά κρατικά ταμεία, περίπου 134,5 δις δολάρια, από κέρδη που παρήγαγαν στο εξωτερικό και δεν θα τα έφεραν στις ΗΠΑ για να φορολογηθούν. Αν υπολογιστούν όλες οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που διατηρούν θυγατρικές σε φορολογικούς παραδείσους, τότε τα συνολικά «offshore» κέρδη τους φθάνουν τα 1,46 τρισεκατομμύρια!

Εξάλλου, ο πρόεδρος της Google, Eric Schmidt, είχε δηλώσει πέρυσι ανοικτά ότι είναι πολύ υπερήφανος για αυτό το νόμο, εξηγώντας ότι «αυτό πάει να πει καπιταλισμός».

Κι όμως, χωρίς την κρατική στήριξη και τα προγράμματα όπως το DARPA, η πραγματικά αξιοζήλευτη τεχνολογική ιστορία που γράφεται στην Αμερική θα είχε μείνει πολλές «σελίδες» πίσω.
Κάτι αντίστοιχο βέβαια συμβαίνει και σε άλλους τομείς. Κρατικά πακέτα στήριξης βρίσκονται πίσω από τις νέες τεχνολογίες εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου που αναπτύσσονται για να ενισχύσουν τη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που επιχειρούν όλο και περισσότερες χώρες.

Τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια δεν είναι πρόθυμα ακόμα να ποντάρουν στην «πράσινη» ανάπτυξη, σε αντίθεση με τις αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες, οι οποίες με τον τρόπο αυτό κατά μία έννοια δημιουργούν και «καθοδηγούν» τις αγορές παρα τις στηρίζουν. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι τα κρατικά ινστιτούτα Υγείας δαπανούν περίπου 31 δις δολάρια το χρόνο για τη στήριξη του τομέα της βιοτεχνολογίας και των φαρμάκων.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, το ερώτημα που προκύπτει είναι στο κατα πόσο η κρατική στήριξη, που έχει άλλωστε επικριθεί κατά καιρούς, οδηγεί σε ένα «παρασιτικό» μεν, καινοτόμο δε σύστημα.

Για να αλλάξει αυτό δεν αρκεί η τροποποίηση της νομοθεσίας και οι πιο αυστηροί φορολογικοί έλεγχοι. Κάτι που θα μπορούσε να κάνει το κράτος σύμφωνα με την Marianna Mazzucato, είναι το εξής. Για κάθε τεχνολογικό και όχι μόνο επίτευγμα που βγαίνει στην αγορά με την βοήθεια στοχευμένων κρατικών επιδοτήσεων θα πρέπει να αφήνει στο δημόσιο ένα «χρυσό μερίδιο» επι των δικαιωμάτων, για παράδειγμα, από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Σαφώς, ο ρόλος της κυβέρνησης δεν είναι να «τρέχει» τις εμπορικές επιχειρήσεις, αλλά να δώσει ώθηση στην καινοτομία σε στρατηγικούς τομείς. Με τους κρατικούς όμως προϋπολογισμούς να μικραίνουν διαρκώς, η καινοτομία από μόνη της είναι υπό απειλή..

Το μοντέλο, «το ρίσκο στο δημόσιο, τα κέρδη στους ιδιώτες», που χρησιμοποιούν και οι τράπεζες, είναι καταστροφικό και δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται, γράφει η Marianna Mazzucato.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να συνεχίσουν να παράγουν τεχνολογικά «θαύματα» τότε θα πρέπει επειγόντως να αποκαταστήσουν την τρέχουσα ανισορροπία μεταξύ επενδυτικού ρίσκου και ανταμοιβής.

tromaktiko.gr