Το χρονικό της εξέγερσης του Πολυτεχνείου

Τα γεγονότα της αρχής του τέλους της δικτατορίας

Η φοιτητική εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Τα σημάδια που υποδήλωναν την αναταραχή στους κόλπους των πανεπιστημιακών σχολών υπήρχαν και οι διαθέσεις των νέων είχαν ήδη διαφανεί.

Στις 14 Φεβρουαρίου 1973, η χούντα δίνει εντολή στην αστυνομία να εισβάλει στο Πολυτεχνείο προκειμένου να διαλύσει την συγκέντρωση των φοιτητών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, λίγες ημέρες αργότερα, στις 21 Φεβρουαρίου, την κατάληψη του κτιρίου της νομικής σχολής με βασικό αίτημα την κατάργηση του νόμου που επέβαλε την υποχρεωτική στράτευση «αντιδραστικών νέων» και την απαλλαγή συναδέλφων τους που βρίσκονταν ήδη στο στρατό. Φυσικά, δεν έλειπε και η διεκδίκηση για ανάκληση όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων που οι συνταγματάρχες είχαν επιβάλλει.

Τα γεγονότα του Νοεμβρίου ξεκινούν στις 14 του μηνός για να καταλήξουν στην κορυφαία στιγμή αντίστασης εναντίον του καθεστώτος.

Στις 14 Νοεμβρίου, οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν αποχή από τα μαθήματα με αίτημα την διεξαγωγή ελεύθερων φοιτητικών εκλογών το ίδιο έτος και όχι στα τέλη του επόμενου χρόνου που είχε αποφασίσει η χούντα. Συνελεύσεις γίνονται και σε άλλα πανεπιστημιακά τμήματα. Πλήθος φοιτητών συρρέουν στο κτίριο του Πολυτεχνείου στην Πατησίων και το απόγευμα της ίδιας ημέρας, παίρνεται η απόφαση για την κατάληψη της σχολής.

Μέσα σε λίγες ώρες κατασκευάζεται ο ραδιοφωνικός πομπός μέσω του οποίου εκφωνήθηκε το πλέον γνωστό μήνυμα «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία. Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων».

Ακόμη, εγκαθίστανται πολύγραφοι προκειμένου να κοινοποιούνται οι αποφάσεις της συντονιστικής επιτροπής της κατάληψης, ενώ δημιουργήθηκαν και συνεργεία φοιτητών που ετοίμαζαν τα πλακάτ και έγραφαν συνθήματα σε τοίχους και τρόλεϊ.

Τη δεύτερη μέρα της κατάληψης, Πέμπτη 15 Νοεμβρίου, ο ενθουσιασμός των φοιτητών κορυφώθηκε και πραγματοποιήθηκε πορεία με συνθήματα κατά της χούντας.

Την Παρασκευή, μαθητές ενώθηκαν με τους φοιτητές και η εξέγερση γενικεύτηκε. Το στρατιωτικό καθεστώς πλέον βρισκόταν σε κατάσταση επιφυλακής ενώ ο δικτάτορας Παπαδόπουλος είχε εξοργιστεί με την λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού. Λαμβάνεται η απόφαση της εκκένωσης του Πολυτεχνείου με δραστικά αστυνομικά μέσα. Η εξέγερση όμως έχει πλέον γενικευτεί σε όλη την Ελλάδα. Στην πορεία που διοργανώνεται το απόγευμα της ημέρας στο κέντρο της Αθήνας, η αστυνομία επεμβαίνει με ωμή βία, με ξυλοδαρμούς και συλλήψεις συμμετεχόντων.

Τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου βρίσκουν άρματα του στρατού να έχουν παραταχθεί έξω από το Πολυτεχνείο. Η απόφαση έχει παρθεί. Ένα από τα τανκς οδηγείται πάνω στην πύλη του Πολυτεχνείου γκρεμίζοντας την.

Μετά την πτώση της πύλης ένοπλες δυνάμεις εισβάλλουν στο Πολυτεχνείο για να «εκκαθαρίσουν» το χώρο από τα «ταραχοποιά στοιχεία». Φοιτητές συλλαμβάνονται και οδηγούνται στα υπόγεια του ΕΑΤ-ΕΣΑ, ενώ ελεύθεροι σκοπευτές ανοίγουν πυρ από ταράτσες στις οποίες είχαν ακροβολιστεί.

Την επόμενη ημέρα, ο Παπαδόπουλος απευθύνει διάγγελμα στο οποίο αναφέρει πως τα γεγονότα οφείλονταν σε «αναρχικά στοιχεία που απέβλεπαν στην ανατροπή της τάξης» και τα απέδωσε σε συνωμοσία.